{"id":8863,"date":"2022-09-11T21:22:48","date_gmt":"2022-09-11T21:22:48","guid":{"rendered":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/?p=8863"},"modified":"2022-09-11T21:22:48","modified_gmt":"2022-09-11T21:22:48","slug":"darbelerin-anatomisi-ve-15-temmuz-rejimi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/darbelerin-anatomisi-ve-15-temmuz-rejimi\/","title":{"rendered":"DARBELER\u0130N ANATOM\u0130S\u0130 VE 15 TEMMUZ REJ\u0130M\u0130"},"content":{"rendered":"

Son darbeyi kim biliyordu? kim planlad\u0131? kim yapt\u0131?<\/span><\/p>\n

Bu sorular\u0131n cevab\u0131n\u0131 bir g\u00fcnl\u00fck olaylar zincirinin ayr\u0131nt\u0131lar\u0131na dikkat \u00e7ekerek de\u011fil,\u00a0 bir de t\u00fcm darbelerin ortak yanlar\u0131na ayna tutarak anlamaya \u00e7al\u0131\u015fmak laz\u0131m.<\/span><\/p>\n

Bug\u00fcn 12 Eyl\u00fcl. Ayn\u0131 zamanda tart\u0131\u015fmas\u0131z askeri bir darbenin y\u0131l d\u00f6n\u00fcm\u00fc. Askeri hiyerar\u015fi i\u00e7inde olunca; \u00a0ne vasf\u0131na dair, ne de kimin yapt\u0131\u011f\u0131na dair bir tart\u0131\u015fma olmaz, olamaz da. Ancak, Darbenin tanks\u0131z ve t\u00fcfeksiz yap\u0131labilece\u011fini g\u00f6steren \u00f6rnekler de mevcuttur. 28 \u015eubat bu anlamda \u201cpost modern\u201d olarak vas\u0131fland\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Askeri g\u00fcc\u00fcn \u00f6nc\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcnde, medya ve siyasetin bir k\u0131sm\u0131, toplumun bir k\u0131sm\u0131 kar\u015f\u0131 konulamaz bir g\u00fc\u00e7 olu\u015fturduktan sonra dayatmalarda bulundu\u011funda da, \u201cdarbe\u201d var kabul edilmi\u015fti.<\/span><\/p>\n

27 May\u0131stan beri ger\u00e7ekle\u015ftirilen darbelerin t\u00fcm\u00fcne bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda; \u00f6ncesinde bir kutupla\u015ft\u0131rma vard\u0131r. Kanun h\u00fck\u00fcmlerinin uygulanmamas\u0131 alelade hale gelir, keyfilik al\u0131p ba\u015f\u0131n\u0131 gider. Modern hukukta kabul edilemez uygulamalar, b\u00fcy\u00fck ekonomi ve g\u00fcvenlik meseleleri ba\u015f g\u00f6sterir. Bu durum darbe faillerine iyi bir me\u015fruiyet gerek\u00e7esi sa\u011flar. 27 May\u0131s \u00f6ncesi kurulan Tahkikat Komisyonlar\u0131, 12 Eyl\u00fcl \u00f6ncesi sa\u011f-sol \u00e7at\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n ortaya \u015f\u0131kard\u0131\u011f\u0131 g\u00fcvensizlik ortam\u0131 darbecilerin elini g\u00fc\u00e7lendiren gerek\u00e7elerdi. Her zaman g\u00fc\u00e7l\u00fc gerek\u00e7eler bulunmayabilir. Bu durumda; 28 \u015eubat\u0131n \u201cirtica\u201ds\u0131, 12 Mart muht\u0131ras\u0131n\u0131n “…\u00e7a\u011fda\u015f uygarl\u0131k seviyesine ula\u015fmak \u00fcmidi” gibi g\u00fc\u00e7 oda\u011f\u0131 olan\u0131n dayatt\u0131\u011f\u0131 hezeyanlar gerek\u00e7e yap\u0131l\u0131r.<\/span><\/p>\n

Darbeler \u00e7o\u011funlukla \u00f6nceden hedefe konulmu\u015f sermayenin el\/y\u00f6n de\u011fi\u015ftirmesini ama\u00e7lar. Tek parti d\u00f6nemi ve sonras\u0131 ilk \u00e7ok partili d\u00f6nemin iktidarlar\u0131 zay\u0131f ekonmiyi varl\u0131k vergisiyle, 6-7 Eyl\u00fcl olaylar\u0131 sonras\u0131 ya\u011fmalanm\u0131\u015f sermaye ile g\u00fc\u00e7lendirmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131lar. Demokrat Parti iktidar\u0131 d\u00f6neminde olu\u015fan ekonomik g\u00fcce kar\u015f\u0131 duyulan rahats\u0131zl\u0131k da 27 May\u0131s darbesinin dile getirilmeyen ama\u00e7lar\u0131ndan biridir. Darbe sonras\u0131 Askerin yeni ekonomik kazanc\u0131 Ordu Yard\u0131mla\u015fma ve Dayan\u0131\u015fma Kurumunu (OYAK) kurmak oldu. 12 Eyl\u00fcl sonras\u0131 ekonomik tablo 24 Ocak kararlar\u0131 ve IMF ile anla\u015fmlar \u00e7er\u00e7evesinde \u015fekillendirildi. Takip eden zaman i\u00e7inde \u0130stanbul Sermayesi\u2019nin yan\u0131na Ye\u015fil Sermaye olarak adland\u0131r\u0131lan gruplar\u0131n ilavesi d\u00f6nemi ba\u015flad\u0131. Bu da 28 \u015eubat\u0131n hedeflerinden (gerek\u00e7elerinden) biri oldu.<\/span><\/p>\n

Her darbe; b\u00fcrokrasi, ordu ve yarg\u0131da yeniden yap\u0131lanmaya gider. Bunun \u00f6n \u015fart\u0131 olarak tasfiye y\u00f6ntemine ba\u015fvurulmal\u0131d\u0131r. 27 May\u0131s\u2019ta Yarg\u0131tay \u00fcyelerininin ve yerel yarg\u0131 mensuplar\u0131n\u0131n alt\u0131da biri, Dan\u0131\u015ftay mensuplar\u0131n\u0131n yar\u0131s\u0131 emekliye sevk edildi. Ordu, \u00fcniversite ve b\u00fcrokrasiden az\u0131msanmayacak tasfiyeler ger\u00e7ekle\u015ftirildi. 12 Eyl\u00fcl sonras\u0131 3500\u2019\u00fcn \u00fczerinde \u00f6\u011fretmen, 47 yarg\u0131\u00e7 ve 120 akademisyen olmak \u00fczere toplamda 30 bin ki\u015fi kamu g\u00f6revinden at\u0131ld\u0131. T\u00fcm ge\u00e7mi\u015f darbe d\u00f6nemlerinde ter\u00f6r \u00f6rg\u00fct\u00fc \u00fcyeli\u011fi veya devlete kar\u015f\u0131 herhangi bir su\u00e7lamayla a\u00e7\u0131lan davalar; i\u015fkence vak\u0131alar\u0131; bas\u0131n organlar\u0131, sendika, dernek ve vak\u0131flar\u0131n kapat\u0131lmas\u0131 tabii sonu\u00e7lardan oldu. Darbelerin s\u00fcrg\u00fcn, pasaport yasa\u011f\u0131 gibi ortak yanlar\u0131n\u0131 da not etmek laz\u0131m.<\/span><\/p>\n

T\u00fcm bu niteliklerinden dolay\u0131 her darbe d\u00f6nemi, idarede kim bulunursa bulunsun, 27 May\u0131s rejimi, 12 Eyl\u00fcl rejimi, 28 \u015eubat rejimi gibi\u00a0 darbe adlar\u0131yla an\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Ayr\u0131ca \u00f6m\u00fcr ve etkilerinin\u00a0 olabildi\u011fince devam ettirilmesi i\u00e7in de y\u0131l d\u00f6n\u00fcmlerinde kutlamalar yap\u0131lm\u0131\u015ftir.<\/span><\/p>\n

Darbelerin ortak nitelikleri \u00fczerinden 15 Temmuz olay\u0131n\u0131 okumak daha nesnel ve toptan bir bak\u0131\u015f sa\u011flar: Olaydan \u00f6nce iktidar, muhalefet, toplumun b\u00fcy\u00fck kesimi aras\u0131nda belli bir gruba y\u00f6nelik \u00f6tekile\u015ftirme fikren yerle\u015fik hale getirilmi\u015fti. Devlet kademelerinde de bu ayr\u0131m keskin bir \u015fekilde kabul edilmi\u015f ve fi\u015fleme listeleri haz\u0131rlanm\u0131\u015ft\u0131. Olay bahane edilerek, sermaye de\u011fi\u015fimi ger\u00e7ekle\u015ftirilmi\u015f, B\u00fcrokrasi, Ordu ve Yarg\u0131da b\u00fcy\u00fck tasfiyeler yap\u0131lm\u0131\u015f, y\u00fczbinlerce ter\u00f6r su\u00e7lamas\u0131 i\u00e7eren soru\u015fturma yap\u0131lm\u0131\u015f, bas\u0131n ve sivil kurulu\u015flara m\u00fcdahele edilmi\u015f ve sonu\u00e7ta t\u00fcm\u00fc iktidarla uyumlu hale getirilmi\u015ftir.<\/span><\/p>\n

27 May\u0131s ve 12 Eyl\u00fcl\u2019de t\u00fcm bunlar\u0131 yapanlara darbeci, sisteme de darbe rejimi deniyorsa; ayn\u0131 sonucu do\u011furan 15 Temmuz olay\u0131na da\u00a0 \u201c15 Temmuz rejimi\u201d bu rejimin faydalan\u0131c\u0131lar\u0131na da \u201cdarbeci\u201d demek tart\u0131\u015fma gerektirmeyen bir ger\u00e7ektir. Olay\u0131n ad\u0131n\u0131, tarihini de\u011fi\u015ftirmeye \u00e7al\u0131\u015fmadan bu kabulle tart\u0131\u015fmak \u00f6zg\u00fcvenin ve nesnelli\u011fin de gere\u011fidir. Kimin ne yapt\u0131\u011f\u0131, ne \u015fekilde, kasten ya da ihmalen katk\u0131da bulundu\u011fu gibi sorular maddi hakikatin di\u011fer y\u00fcz\u00fcn\u00fc olu\u015fturur.<\/span><\/p>\n

\u00d6ncekilerden farkl\u0131 olan taraf\u0131, esas\u0131nda olay \u00f6ncesi kanunsuzluk ve keyfiliklerin faili olan, ve bu itibarla darbeye muhatap olma potansiyeli ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131n bilincinde olan darbecinin me\u015fruiyet gerek\u00e7esi olarak bir toplumsal sorunu de\u011fil, do\u011frudan kendisine y\u00f6nelen bir darbe giri\u015fimini i\u015faret etmesidir. Ceza hukuku de\u011fi\u015fiyle bir \u201cme\u015fru m\u00fcdafaa\u201d sebebine dayanmaktad\u0131r. Yani, burada ne direkt darbe, ne post modern darbe, ne de e-muht\u0131ra s\u00f6z konusu. S\u00f6zkonusu olan nev\u2019i \u015fahs\u0131na m\u00fcnhas\u0131r konforlu bir darbe. \u00c7\u00fcnk\u00fc darbeci san\u0131k sandalyesine oturmad\u0131\u011f\u0131 gibi, kendisine sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 me\u015fruiyet sahas\u0131nda ba\u015fkalar\u0131n\u0131 istedi\u011fi \u015fekilde su\u00e7layabilmektedir.<\/span><\/p>\n

Oysa yarg\u0131lanmas\u0131 gereken yukar\u0131da bahsetti\u011fimiz \u201cdarbeci\u201ddir. Me\u015fru m\u00fcdafaa gerek\u00e7esinin bulunup bulunmad\u0131\u011f\u0131, varsa hakl\u0131 olup olmad\u0131\u011f\u0131 ve m\u00fcdafaan\u0131n \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fc olup olmad\u0131\u011f\u0131 darbeci yarg\u0131lan\u0131rken \u00f6\u011frenilebilecek \u015feylerdir. Darbeci san\u0131k sandaliyesine oturtulmadan, yapt\u0131\u011f\u0131 katliam\u0131n hesab\u0131n\u0131 vermeden me\u015fru\u00a0 m\u00fcdafaa sebebi olarak bize kabul ettirmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 hususlar\u0131 tek ba\u015f\u0131na yarg\u0131layan bir yarg\u0131lama olamaz. Yap\u0131l\u0131yorsa da, eksik ve anlams\u0131z oldu\u011fu a\u00e7\u0131kt\u0131r.<\/span><\/p>\n

B\u00fcy\u00fck oranda ortada olan resmin bilinmeyen bir ka\u00e7 karesini a\u00e7\u0131kl\u0131\u011fa kavu\u015fturmak i\u00e7n tarafs\u0131z bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131na ve ezber bozabilen yakla\u015f\u0131mlara ihtiya\u00e7 var. Bu sadece darbecinin de\u011fil, ayn\u0131 zamanda puslu havadan memnun olanlar\u0131n ve \u00f6n yarg\u0131 mahkumlar\u0131n\u0131n konforunu b\u0131zacakt\u0131r.<\/span><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Son darbeyi kim biliyordu? kim planlad\u0131? kim yapt\u0131? Bu sorular\u0131n cevab\u0131n\u0131 bir g\u00fcnl\u00fck olaylar zincirinin ayr\u0131nt\u0131lar\u0131na dikkat \u00e7ekerek de\u011fil,\u00a0 bir de t\u00fcm darbelerin ortak yanlar\u0131na ayna tutarak anlamaya \u00e7al\u0131\u015fmak laz\u0131m. Bug\u00fcn 12 Eyl\u00fcl. Ayn\u0131 zamanda tart\u0131\u015fmas\u0131z askeri bir darbenin y\u0131l d\u00f6n\u00fcm\u00fc. Askeri hiyerar\u015fi i\u00e7inde olunca; \u00a0ne vasf\u0131na dair, ne de kimin yapt\u0131\u011f\u0131na dair bir tart\u0131\u015fma […]<\/p>\n","protected":false},"author":9,"featured_media":8864,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[81],"tags":[312,311,313,314,93,97,98,99],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8863"}],"collection":[{"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/9"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=8863"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8863\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":8865,"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/8863\/revisions\/8865"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/8864"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=8863"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=8863"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=8863"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}