{"id":8745,"date":"2022-07-21T01:01:26","date_gmt":"2022-07-21T01:01:26","guid":{"rendered":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/?p=8745"},"modified":"2022-07-21T01:03:34","modified_gmt":"2022-07-21T01:03:34","slug":"siyasal-yargi-sayisal-verilerle-raporlastirildi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/siyasal-yargi-sayisal-verilerle-raporlastirildi\/","title":{"rendered":"S\u0130YASAL YARGI SAYISAL VER\u0130LERLE RAPORLA\u015eTIRILDI"},"content":{"rendered":"
K\u00f6ln merkezli olarak kurulup faaliyetlerini devam ettiren Cross Border Jurists Derne\u011fi taraf\u0131ndan kurulan Hukuksuzluklar\u0131 Ara\u015ft\u0131rma ve Analiz Kurulu (HAAK), T\u00fcrk yarg\u0131s\u0131n\u0131n, son zamanlarda vermi\u015f oldu\u011fu kararlar\u0131n hangi motivasyonla verildi\u011fini anlamam\u0131za yard\u0131mc\u0131 olacak bir rapor yay\u0131nlad\u0131<\/a>.<\/span><\/p>\n Raporda \u00e7ok \u00f6nemli verilere ve tespitlere yer verildi.<\/span><\/p>\n \u0130\u015fte rapor:<\/span><\/p>\n <\/p>\n HAAK<\/strong><\/span><\/p>\n HUKUKSUZLUKLARI ARA\u015eTIRMA VE ANAL\u0130Z KURULU (HAAK) D\u00d6NEM RAPORU<\/strong><\/span><\/p>\n \u00a0(EK\u0130M 2021- TEMMUZ 2022)<\/strong><\/span><\/p>\n <\/a>I. HUKUKSUZLUKLARI ARA\u015eTIRMA VE ANAL\u0130Z KURULU (HAAK) HAKKINDA<\/strong><\/span><\/p>\n Cross Border Jurists (CBJ), T\u00fcrkiye`de h\u00e2kim olan hukuk d\u0131\u015f\u0131 ortama tan\u0131kl\u0131k etmi\u015f, hukuk ara\u00e7salla\u015ft\u0131r\u0131larak in\u015fa edilen hukuksuzluk s\u00fcrecinin ma\u011fduru olmu\u015f ya da ya\u015fananlarla ilgili do\u011frudan veya dolayl\u0131 bilgi ve tecr\u00fcbeye sahip hukuk\u00e7ular (yarg\u0131 mensubu, avukat veya akademisyenler) taraf\u0131ndan 2021 y\u0131l\u0131nda kurulmu\u015f bir sivil toplum \u00f6rg\u00fct\u00fcd\u00fcr.<\/strong><\/span><\/p>\n Dernek b\u00fcnyesinde 10 Ekim 2021 tarihinde, bu \u00e7er\u00e7evede faaliyette bulunmak \u00fczere, alan\u0131nda uzman hukuk\u00e7ulardan olu\u015fan \u201cHukuksuzluklar\u0131 Ara\u015ft\u0131rma ve Analiz Kurulu\u201dnu (HAAK) olu\u015fturmu\u015ftur.<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK, gerek a\u00e7\u0131k kaynaklardan temin etti\u011fi bilgi ve belgeler \u00e7er\u00e7evesinde ve gerekse do\u011frudan ma\u011fdurlardan gelen talepler do\u011frultusunda, ma\u011fduriyetlere sebebiyet veren adli ve idari kararlar\u0131 ulusal ve uluslararas\u0131 hukuk ilke ve i\u00e7tihatlar\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde analiz ederek, tespit edilen hukuka ayk\u0131r\u0131l\u0131klar ba\u011flam\u0131nda bu kararlarda imzas\u0131 bulunan ki\u015filerin muhtemel ceza\u00ee, tazmin\u00ee ve disiplin sorumluluklar\u0131n\u0131 tespit etmeye \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r. Dernek HAAK kararlar\u0131 vas\u0131tas\u0131yla hukuksuzluklara dikkat \u00e7ekmeyi ve failler \u00fczerinde bask\u0131 olu\u015fturarak hukuka uygun davranmalar\u0131na katk\u0131 sa\u011flamay\u0131 ama\u00e7lamaktad\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK kararlar\u0131n\u0131n (raporlar\u0131n\u0131n) yarg\u0131sal veya icrai bir etkisi olmay\u0131p, bu \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n amac\u0131, ileride s\u00f6z konusu olabilecek ulusal ve uluslararas\u0131 soru\u015fturma ve yarg\u0131lamalara destek olmak amac\u0131yla yayg\u0131n ve sistematik s\u00f6z konusu hak ihlalleri ile bunlar\u0131n olu\u015fturdu\u011fu kal\u0131b\u0131n (pattern) uzman hukuk\u00e7ular taraf\u0131ndan tespit ve de\u011ferlendirilmesidir.<\/strong><\/span><\/p>\n <\/a><\/a><\/a>II. HAAK \u00c7ALI\u015eMA METODU<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK kurulu\u015funu m\u00fcteakip, CBJ\u2019nin internet sitesi ve sosyal medya hesaplar\u0131 \u00fczerinden duyurular yapmak suretiyle, haklar\u0131nda verilmi\u015f olan adli ve idari kararlarda hukuka ayk\u0131r\u0131l\u0131klar oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnen ger\u00e7ek ve t\u00fczel ki\u015fi ma\u011fdurlar\u0131n kendisine ba\u015fvuru yapmas\u0131 \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131nda bulunmu\u015ftur.<\/strong><\/span><\/p>\n Kurul yap\u0131lacak ba\u015fvurularda kolayl\u0131k olu\u015fturmas\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan (www.crossborderjurists.org<\/a>) adresinde bir sayfa ve online bir form olu\u015fturmu\u015ftur.<\/strong><\/span><\/p>\n \u00c7al\u0131\u015fmalar \u00e7er\u00e7evesinde aksine bir beyanda bulunulmad\u0131\u011f\u0131 taktirde Ba\u015fvurucular\u0131n ki\u015fisel verileri tamamen gizli tutulmu\u015ftur. Ba\u015fvurucular\u0131n a\u00e7\u0131k iradeleri sonras\u0131nda Kurul, gerek kararlar\u0131n\u0131n yaz\u0131m\u0131nda ve gerekse duyurulmas\u0131nda ki\u015filerin bir k\u0131s\u0131m ki\u015fisel verilerini kullanm\u0131\u015ft\u0131r.\u00a0<\/strong><\/span><\/p>\n Ba\u015fvurucular\u0131n \u00f6nemli bir k\u0131sm\u0131 yapt\u0131\u011f\u0131 ba\u015fvurusunda, ki\u015fisel verilerinin sakl\u0131 tutulmas\u0131n\u0131 talep etmi\u015ftir (96 Ba\u015fvuru dosyas\u0131n\u0131n, 45 adedinde). Bunun temelinde kendisinin veya yak\u0131n \u00e7evresinin, kamu g\u00fcc\u00fcn\u00fc elinde bulunduran ki\u015fi ve kurumlarca yeniden hukuksuz muamelelere\/yapt\u0131r\u0131mlara maruz kalma endi\u015fesi yatt\u0131\u011f\u0131 anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK Kurulu \u00fcyeleri, CBJ Derne\u011fi \u00fcyeleri aras\u0131ndan belirlenen, konusunda uzman hukuk\u00e7ulardan olu\u015fmaktad\u0131r. Her ba\u015fvuru \u00fc\u00e7 \u00fcyeli bir kurul taraf\u0131ndan de\u011ferlendirilmekte ve sonu\u00e7land\u0131r\u0131lmaktad\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Kurul, yapt\u0131\u011f\u0131 inceleme sonras\u0131nda haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 karar\u0131n\u0131 (g\u00f6r\u00fc\u015f\/de\u011ferlendirme yazas\u0131n\u0131) https:\/\/www.crossborderjurists.org\/tr\/haak-kararlari\/<\/a> adresinde yay\u0131nlayarak kamuoyu ile payla\u015f\u0131lmaktad\u0131r. S\u00f6z konusu kararlar, aleyhlerine tespitler yap\u0131lan ki\u015fi ve kurumlarca incelenebilir, kar\u015f\u0131 g\u00f6r\u00fc\u015f bildirilebilir, k\u0131smen veya tamamen de\u011fi\u015ftirilmesi i\u00e7in itiraz edilebilir.<\/strong><\/span><\/p>\n Kurul kararlar\u0131na, ba\u015fvurucunun r\u0131za g\u00f6stermesi durumunda ba\u015fvurucunun ad\u0131n\u0131 vermekte (\u00d6rne\u011fin HAAK Hasan Dursun Karar\u0131 gibi), kimlik bilgilerinin sakl\u0131 tutulmas\u0131n\u0131 isteyen ba\u015fvurucular\u0131nkini ise, kay\u0131t s\u0131ras\u0131nda verilmi\u015f olan ba\u015fvuru numaras\u0131 ile isimlendirmektedir (\u00d6rne\u011fin HAAK Ba\u015fvurucu (30) Karar\u0131 gibi). Yine Kurul, kararlar\u0131na, yay\u0131nlan\u0131\u015f s\u0131ras\u0131na g\u00f6re numara da vererek takibini ve ula\u015f\u0131lmas\u0131n\u0131 kolayla\u015ft\u0131rmay\u0131 ama\u00e7lam\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n <\/a><\/a><\/a>III. YAPILAN BA\u015eVURU VE DE\u011eERLEND\u0130RME SAYISI<\/strong><\/span><\/p>\n Ekim 2021-Temmuz 2022 aras\u0131nda HAAK\u2019a toplam 96 ba\u015fvuru yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Kurul yap\u0131lan bu ba\u015fvurulardan 56\u2019s\u0131n\u0131 de\u011ferlendirerek karara ba\u011flam\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Hen\u00fcz karara ba\u011flanmam\u0131\u015f bulunan 40 adet Ba\u015fvurunun incelenmesi ve raporlama \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 devam etmektedir.<\/strong><\/span><\/p>\n Yap\u0131lan ba\u015fvurular\u0131n tamam\u0131 do\u011frudan veya dolayl\u0131 \u015fekilde yarg\u0131lama faaliyeti \u00e7er\u00e7evesinde verilen ve i\u00e7 hukuk yollar\u0131 t\u00fcketilmi\u015f veya sorunun \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc i\u00e7in bir veya birden fazla kanun yoluna ba\u015fvurulmu\u015f kararlara ili\u015fkindir. \u015eu ana kadar salt yasama ve y\u00fcr\u00fctme faaliyeti \u00e7er\u00e7evesinde faaliyette bulunan b\u00fcrokratlar\u0131n eylem ve kararlar\u0131na ili\u015fkin Kurul\u2019a herhangi bir ba\u015fvuru yap\u0131lmam\u0131\u015ft\u0131r. Bu nedenle Kurul\u2019un \u015fu ana kadar yapt\u0131\u011f\u0131 tespitler ve belirledi\u011fi isimler yarg\u0131 b\u00fcrokrasi ve hiyerar\u015fisinde faaliyet g\u00f6steren yarg\u0131 mensuplar\u0131 hakk\u0131nda olmu\u015ftur.<\/strong><\/span><\/p>\n Ba\u015fvurucular taraf\u0131ndan yap\u0131lan ba\u015fvurular \u00e7er\u00e7evesinde Kurul\u2019a sadece tek bir karar de\u011fil, ba\u015fvurunun \u00f6zelli\u011fi ba\u011flam\u0131nda, ihlal edilen hakka ili\u015fkin yarg\u0131sal s\u00fcre\u00e7 i\u00e7erisinde verilmi\u015f, ula\u015f\u0131labilen t\u00fcm kararlar\u0131n g\u00f6nderilmesi HAAK taraf\u0131ndan \u00f6zellikle talep edilmektedir. Yani ki\u015fi \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc ve g\u00fcvenli\u011fi ihlali iddias\u0131 ile ilgili bir ba\u015fvuruda ba\u015fvurucu, g\u00f6zalt\u0131\/yakalama an\u0131ndan ba\u015flayarak, bu tedbirin tamamen kald\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131 ana kadarki verilmi\u015f, soru\u015fturma ve kovu\u015fturma a\u015famas\u0131ndaki t\u00fcm savc\u0131l\u0131k, hakimlik, mahkeme, istinaf ve\/ya temyiz kararlar\u0131 istenilmektedir. Bunun amac\u0131 iddia edilen hukuksuzlu\u011fu b\u00fct\u00fcnc\u00fcl bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131yla de\u011ferlendirmek ve ger\u00e7ek\u00e7i \u015fekilde raporlayabilmektir.<\/strong><\/span><\/p>\n Yap\u0131lan ba\u015fvurular\u0131n konu ba\u011flam\u0131nda da\u011f\u0131l\u0131m\u0131 ve yap\u0131lan de\u011ferlendirme say\u0131lar\u0131 \u015fu \u015fekildedir:<\/strong><\/span><\/p>\n <\/span><\/p>\n HAAK\u2019a yap\u0131lan ba\u015fvurular incelendi\u011finde, en \u00e7ok haks\u0131z ve uzun tutuklama kararlar\u0131n\u0131n incelenmesi talebinde bulunuldu\u011fu g\u00f6r\u00fclmektedir. Zira ki\u015filerin \u00f6zg\u00fcrl\u00fcklerinin k\u0131s\u0131tlanmas\u0131 ki\u015fisel ve ailevi \u00f6l\u00e7ekte telafisi zor b\u00fcy\u00fck \u00e7apl\u0131 zararlar\u0131n meydana gelmesine sebebiyet vermi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK, hukuksuz g\u00f6zalt\u0131 ve tutuklama iddialar\u0131 ba\u011flam\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 inceleme neticesinde karara ba\u011flad\u0131\u011f\u0131 33 ba\u015fvuruda, ba\u015fvurucular\u0131n tamamen soyut iddia ve ithamlar neticesinde, ceza hukuku ba\u011flam\u0131nda kabul edilebilir hi\u00e7bir delile dayanmadan, kanuni unsurlar\u0131n\u0131n olu\u015ftu\u011fu konusunda b\u0131rak\u0131n\u0131z kuvvetli su\u00e7 \u015f\u00fcphesini, basit seviyede bir zan dahi olu\u015fturmayan bilgi ve belgeler neticesinde g\u00f6zalt\u0131na al\u0131n\u0131p tutukland\u0131klar\u0131n\u0131 belirlemi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n IV. HAAK TARAFINDAN \u0130NCELENEN BELGE SAYISI VE YILLARA G\u00d6RE DA\u011eILIMI<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK, kurulu\u015fu sonras\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 bas\u0131n a\u00e7\u0131klamas\u0131nda ve devam eden s\u00fcre\u00e7teki duyurular\u0131nda kendisine ba\u015fvuru yapacak ma\u011fdurlardan, ma\u011fduriyetleri ile ilgili ellerinde bulunan ve\/ya ula\u015fabildikleri kararlar\u0131n tamam\u0131n\u0131 iletmesini istemi\u015ftir. Zira Kurul, sadece bir kararda yap\u0131lan usuli veya esasa ili\u015fkin hatan\u0131n var olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 de\u011fil, bunun yan\u0131nda yayg\u0131n, sistematik ve planl\u0131 \u015fekilde icra edilen ve ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 andan itibaren s\u00fcre\u00e7 i\u00e7erisinde devam eden\/ettirilen bir hukuksuzluk olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, devam etti\u011fi s\u00fcre zarf\u0131nda ayn\u0131 veya farkl\u0131 birimlerde g\u00f6revli birden fazla kamu g\u00f6revlisi veya yarg\u0131 mensubunun hukuksuzluk s\u00fcrecinde g\u00f6rev al\u0131p almad\u0131\u011f\u0131n\u0131 da tespit etmeyi ama\u00e7lam\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Duyurumuz sonras\u0131nda Ba\u015fvurucular ma\u011fduriyetlerinin ba\u015flang\u0131c\u0131ndan bitimine kadar ki s\u00fcre\u00e7te verilmi\u015f, ula\u015fabildikleri kararlar\u0131n\/belgelerin tamam\u0131n\u0131 HAAK\u2019a iletmi\u015flerdir.<\/strong><\/span><\/p>\n Kurul bu d\u00f6nem i\u00e7erisinde incelemi\u015f oldu\u011fu 56 Ba\u015fvuru dosyas\u0131 ba\u011flam\u0131nda, a\u015fa\u011f\u0131daki tabloda ayr\u0131nt\u0131lar\u0131na yer verildi\u011fi \u00fczere, yarg\u0131 birimlerince olu\u015fturulmu\u015f 814 savc\u0131l\u0131k, hakimlik, mahkeme, istinaf, temyiz ve\/ya itiraz makam\u0131na ait karar\u0131 incelemi\u015ftir. Tespit ve de\u011ferlendirmelerini incelemi\u015f oldu\u011fu 814 karar \u00fczerinden yapm\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Burada \u201ckarar\u201d kavram\u0131ndan kastedilen, yarg\u0131lama mercileri taraf\u0131ndan verilmi\u015f nihai bir belge anlam\u0131nda olmay\u0131p, soru\u015fturma ve yarg\u0131lama s\u00fcre\u00e7lerinde olu\u015fturulan, ki\u015filerin temel hak ve \u00f6zg\u00fcrl\u00fcklerinin k\u0131s\u0131tlanmas\u0131na, k\u0131s\u0131tl\u0131l\u0131k halinin devam\u0131na veya kullan\u0131mlar\u0131n\u0131n \u00f6nemli derecede yok edilmesine sebebiyet veren, katk\u0131 sunan her t\u00fcrl\u00fc irade beyan\u0131n\u0131 i\u00e7eren yaz\u0131l\u0131 belgedir.<\/strong><\/span><\/p>\n Kurul taraf\u0131ndan incelenen 814 belgenin ba\u015fvuru dosyalar\u0131na ve y\u0131llara g\u00f6re da\u011f\u0131l\u0131m\u0131 a\u015fa\u011f\u0131daki gibidir:<\/strong><\/span><\/p>\n Bunun \u00f6nemli sebeplerinden birisi, 2016, 2017 ve 2018 y\u0131llar\u0131nda yo\u011fun, sistematik ve planl\u0131 \u015fekilde ger\u00e7ekle\u015ftirilen hukuka ayk\u0131r\u0131 tutuklamalar\u0131n say\u0131s\u0131n\u0131n d\u00fc\u015fmesidir. Ancak bu y\u0131llarda yo\u011fun olarak ger\u00e7ekle\u015ftirilen ve insanl\u0131\u011fa kar\u015f\u0131 su\u00e7 seviyesine ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 HAAK taraf\u0131ndan de\u011ferlendirilen g\u00f6zalt\u0131, tutuklama, adli kontrol vb. kararlar\u0131n, sonraki y\u0131llarda da devam ettirildi\u011fi, bu \u015fekilde \u00f6ncekilerin soru\u015fturma ve yarg\u0131lama dosyalar\u0131 \u00fczerindeki siyasi etkinin devam ettirilip, yarg\u0131 mensuplar\u0131na do\u011frudan veya dolayl\u0131 olarak mesaj verildi\u011fi, ola\u011fan\u00fcst\u00fc h\u00e2l psikolojik durumunun devam\u0131n\u0131n sa\u011flanmaya \u00e7al\u0131\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131 HAAK taraf\u0131ndan de\u011ferlendirilmi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n <\/p>\n V. \u0130HLAL TESP\u0130T ED\u0130LEN KARARLARDA DEL\u0130L OLARAK KULLANILAN VER\u0130LER<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK taraf\u0131ndan incelenen ba\u015fvurucular taraf\u0131ndan ibraz edilmi\u015f ve \u00e7e\u015fitli hak ihlallerine dayanak te\u015fkil eden 814 kararda, yarg\u0131 mensuplar\u0131 taraf\u0131ndan \u00e7e\u015fitli veriler dayanak olarak kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. S\u00f6z konusu kay\u0131tlardan bir veya birden fazlas\u0131n\u0131n \u201cdelil\u201d olarak kararda yer ald\u0131\u011f\u0131 tespit edilmi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n Yo\u011funluk derecesine g\u00f6re bu veriler \u015fu \u015fekildedir:<\/strong><\/span><\/p>\n \u0130nceledi\u011fi ba\u015fvurularda HAAK, s\u00f6z konusu verilerin yarg\u0131 mensuplar\u0131 taraf\u0131ndan delil de\u011feri ba\u011flam\u0131nda hukuka uygunluk incelemesine tabi tutulmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, i\u015flendi\u011fi iddia edilen su\u00e7un ispat\u0131na elveri\u015fli \u00f6neme sahip olup olmad\u0131klar\u0131n\u0131n veya ak\u0131l ve mant\u0131k kurallar\u0131 ile uyumluluklar\u0131n\u0131n irdelenmedi\u011fini, ba\u015fvurucular\u0131n aleyhlerine delil olarak kullan\u0131lan verilere kar\u015f\u0131 talep ve iddialar\u0131n\u0131n ya kararlara ge\u00e7irilmedi\u011fi veya bir de\u011ferlendirmeye tabi tutulmad\u0131\u011f\u0131, delil olarak aleyhe kullan\u0131lan verilerin Anayasa, yasalar ve uluslararas\u0131 s\u00f6zle\u015fmeler \u00e7er\u00e7evesinde teminat alt\u0131na al\u0131nan bir hakk\u0131n kullan\u0131m\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde hukuka uygun olarak olu\u015fturulan bilgiler olduklar\u0131n\u0131 tespit etmi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n VI. BA\u015eVURUCULARIN MUHATAP OLDU\u011eU RESM\u0130 SU\u00c7LAMA(LAR)<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK taraf\u0131ndan ba\u015fvurular\u0131 incelenip raporla\u015ft\u0131r\u0131lan 56 Ba\u015fvurucu\u2019ya, savc\u0131l\u0131k ve\/ya mahkeme taraf\u0131ndan iki su\u00e7lamada bulunulmu\u015ftur: Darbeye te\u015febb\u00fcs ve\/ya silahl\u0131 ter\u00f6r \u00f6rg\u00fct\u00fc \u00fcyeli\u011fi.<\/strong><\/span><\/p>\n Ba\u015fvuruculardan baz\u0131lar\u0131 her iki su\u00e7lamaya birlikte muhatap olmu\u015ftur. Darbeye te\u015febb\u00fcs etmekle su\u00e7lanan ki\u015filerin tamam\u0131 ayn\u0131 zamanda silahl\u0131 ter\u00f6r \u00f6rg\u00fct\u00fc \u00fcyesi olmakla da itham edilmi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n Her iki su\u00e7lamaya muhatap olan ba\u015fvurucu say\u0131s\u0131: 27<\/strong><\/span><\/p>\n Sadece silahl\u0131 ter\u00f6r \u00f6rg\u00fct\u00fc \u00fcyeli\u011fi ile su\u00e7lanan ba\u015fvurucu say\u0131s\u0131: 29<\/strong><\/span><\/p>\n <\/a><\/a><\/a>VII. HAAK\u2019IN VERD\u0130\u011e\u0130 KARARLAR \u00c7ER\u00c7EVES\u0130NDE TESP\u0130T ETT\u0130\u011e\u0130 HUKUKA AYKIRILIKLAR<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK, kendisine yap\u0131lan ba\u015fvurular sonras\u0131nda de\u011ferlendirip raporla\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131 56 ba\u015fvuru dosyas\u0131 ve bu ba\u015fvurular ba\u011flam\u0131nda inceledi\u011fi 814 karar \u00e7er\u00e7evesinde, \u00f6zellikle 15 Temmuz sonras\u0131 yap\u0131lan soru\u015fturma ve yarg\u0131lamalar ile meslekten \u00e7\u0131kar\u0131lma ve OHAL Komisyonu kararlar\u0131nda \u00f6nemli hukuka ayk\u0131r\u0131l\u0131klar tespit etmi\u015f ve bunlar\u0131 yay\u0131nlam\u0131\u015ft\u0131r. Bulgular\u0131n ayr\u0131nt\u0131lar\u0131na (https:\/\/www.crossborderjurists.org\/tr\/haak-kararlari\/<\/a> internet sitesinde yay\u0131nlanan) kararlardan ula\u015f\u0131labilir.<\/strong><\/span><\/p>\n Tespit edilen hukuka ayk\u0131r\u0131l\u0131klar\u0131 ana ba\u015fl\u0131klar halinde \u015fu \u015fekilde belirtmek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr:<\/strong><\/span><\/p>\n <\/a><\/a>A. \u00d6ZG\u00dcRL\u00dcK VE G\u00dcVENL\u0130K HAKKI BA\u011eLAMINDA TESP\u0130T ED\u0130LEN \u0130HLALLER<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK taraf\u0131ndan incelenip raporla\u015ft\u0131r\u0131lan dosyalardan 33 adedi, \u00f6zg\u00fcrl\u00fck ve g\u00fcvenlik hakk\u0131 ba\u011flam\u0131nda de\u011ferlendirilen haks\u0131z tutuklama ve\/ya g\u00f6zalt\u0131na alma iddialar\u0131na ili\u015fkin ba\u015fvurulard\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Bu ba\u015fvurular \u00e7er\u00e7evesinde Kurul taraf\u0131ndan 732 belge incelenmi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n \u0130ncelenen bu belgeler sonras\u0131nda \u00f6zg\u00fcrl\u00fck ve g\u00fcvenlik hakk\u0131 ba\u011flam\u0131nda, \u00f6nemli ihlaller tespit edilmi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n <\/a><\/a>1. Tutuklama Kararlar\u0131n\u0131n Kanuna Ayk\u0131r\u0131 Olduklar\u0131 Tespit Edilmi\u015ftir:<\/strong><\/span><\/p>\n \u0130ncelenen 33 ba\u015fvurunun tamam\u0131nda, ba\u015fvurulara konu tutuklama kararlar\u0131n\u0131n kanuni dayanaktan yoksun oldu\u011fu ve kanunilik \u015fart\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131mad\u0131klar\u0131 belirlenmi\u015ftir. Tutuklama ve\/ya g\u00f6zalt\u0131na al\u0131nma ve devam\u0131na ili\u015fkin kararlar\u0131n b\u00fct\u00fcn\u00fcnde ilgili h\u00e2kim, savc\u0131 veya mahkeme ile temyiz ve istinaf mercileri, sadece yasa maddesine de\u011finmekle yetinmi\u015f, CMK\u2019n\u0131n 100. maddesinde aranan \u015fartlar\u0131n ba\u015fvurucu \u00f6zelinde ger\u00e7ekle\u015fti\u011fini, somut deliller ve gerek\u00e7elendirmeler \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda ortaya koymam\u0131\u015flard\u0131r. HAAK, ba\u015fvurular\u0131n b\u00fct\u00fcn\u00fcnde yarg\u0131 mensuplar\u0131n\u0131n benzer bir karar yaz\u0131m usul\u00fcn\u00fc takip ettiklerini, bunlar\u0131n i\u00e7eriklerinin \u00e7o\u011fu kez birbirleri ile ayniyet derecesinde benzerlik g\u00f6sterdi\u011fini, gerek\u00e7e olarak soyut\/genel ve ba\u015fvurucunun \u015fahs\u0131nda ki\u015fiselle\u015ftirilmemi\u015f anlat\u0131mlara yer verdi\u011fini belirlemi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n <\/a><\/a>2. Tutuklama Kararlar\u0131 Amaca Uygunluk \u015eart\u0131n\u0131 Ta\u015f\u0131mamaktad\u0131r:<\/strong><\/span><\/p>\n \u0130ncelenen 33 ba\u015fvurunun tamam\u0131nda ba\u015fvurucular, \u00fczerlerine at\u0131l\u0131 ter\u00f6r \u00f6rg\u00fct\u00fc \u00fcyeli\u011fi ve\/ya darbeye te\u015febb\u00fcs su\u00e7lamas\u0131 \u00e7er\u00e7evesinde g\u00f6zalt\u0131na al\u0131nm\u0131\u015flar ve\/ya tutuklanm\u0131\u015flar ya da adli kontrol tedbirine tabi tutulmu\u015flard\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Ba\u015fvurucular hakk\u0131nda, aleyhlerine su\u00e7lama olarak kullan\u0131lan olaylar, ba\u015fvurucular\u0131n m\u00fcdahale ve de\u011fi\u015ftirme olana\u011f\u0131 olmayan eski zamanlara gitmekte ve aleyhlerine kullan\u0131lan veriler ise mevzuata ayk\u0131r\u0131 olarak saklanan HTS kay\u0131tlar\u0131, istihbarat birimleri taraf\u0131ndan incelenip raporla\u015ft\u0131r\u0131lan Bylock uygulamas\u0131 verileri, sosyal medya payla\u015f\u0131mlar\u0131, kurum kanaati gibi, ba\u015fvurucular\u0131n de\u011fi\u015ftirme ve m\u00fcdahale olana\u011f\u0131 olmayan bilgilerdir. Tutuklama veya devam\u0131na karar veren hakim, savc\u0131 veya mahkemeler kararlar\u0131nda, objektif bir g\u00f6zlemciyi ikna edebilecek \u015fekilde, ba\u015fvurucular\u0131n ka\u00e7aca\u011f\u0131, delilleri karartaca\u011f\u0131 konusunda bir gerek\u00e7elendirme yapmam\u0131\u015flard\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Yine karar i\u00e7eriklerinde ba\u015fvurucular\u0131n \u00fczerlerine at\u0131l\u0131 su\u00e7lar\u0131 i\u015flediklerine dair \u201ckuvvetli su\u00e7 \u015f\u00fcphesinin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6steren somut deliller<\/em>\u201d yer almamaktad\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Ba\u015fvurucular aleyhine delil olarak kullan\u0131lan verilerin do\u011frulu\u011fu, yasall\u0131\u011f\u0131 ve ispat de\u011feri konusunda da incelenen kararlarda yarg\u0131 birimlerince bir de\u011ferlendirme ve gerek\u00e7elendirme yap\u0131lmad\u0131\u011f\u0131 belirlenmi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n <\/a><\/a>3. Tutuklular\u0131n Makul S\u00fcrede Sal\u0131verilme Haklar\u0131 \u0130hlal Edilmi\u015ftir:<\/strong><\/span><\/p>\n HAAK taraf\u0131ndan incelenen 33 ba\u015fvuru dosyas\u0131nda, ba\u015fvurucular\u0131n hangi su\u00e7 nedeniyle, hangi delillere dayal\u0131 olarak ve hangi ama\u00e7la tutukland\u0131klar\u0131, tutuklama ile ama\u00e7lanan hukuksal menfaatin ne oldu\u011fu tam olarak anla\u015f\u0131lamam\u0131\u015ft\u0131r. Ba\u015fvurucular 6 ay ila 5 y\u0131l aras\u0131nda tutuklu kalm\u0131\u015flard\u0131r. Kanuni dayanaktan yoksun olduklar\u0131 HAAK taraf\u0131ndan tespit edilen\/ de\u011ferlendirilen tutuklamalar\u0131n tamam\u0131nda makul s\u00fcrelerin a\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131, ki\u015filerin neden tutukland\u0131klar\u0131n\u0131n anla\u015f\u0131lamad\u0131\u011f\u0131 gibi sal\u0131verilmelerinin de hangi gerek\u00e7eyle yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131n tespit edilemedi\u011fi g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/strong><\/span><\/p>\n <\/a><\/a>4. \u00d6zg\u00fcrl\u00fckten Yoksun B\u0131rakmaya Kar\u015f\u0131 Etkin Bir Ba\u015fvuru Hakk\u0131 Tan\u0131nmam\u0131\u015ft\u0131r<\/strong><\/span><\/p>\n \u0130ncelenen 33 ba\u015fvurunun tamam\u0131nda ba\u015fvurucular tutuklanmalar\u0131n\u0131 m\u00fcteakiben i\u00e7 hukuk yollar\u0131nda \u00f6ng\u00f6r\u00fclen yeniden inceleme ve itiraz haklar\u0131n\u0131 kullanm\u0131\u015flard\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n Soru\u015fturma a\u015famas\u0131nda savc\u0131l\u0131k taraf\u0131ndan gerek\u00e7esiz olarak yap\u0131lan tutuklama taleplerinin Sulh Ceza Hakimliklerince aynen kabul edildi\u011fi incelenen t\u00fcm ba\u015fvurularda tespit edilmi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n Soru\u015fturma a\u015famas\u0131nda tutuklamaya y\u00f6nelik yap\u0131lan itirazlar, kapal\u0131 devre \u00e7al\u0131\u015fan Sulh Ceza Hakimlikleri taraf\u0131ndan, itiraz dilek\u00e7elerinde ileri s\u00fcr\u00fclen hususlara de\u011finilmeden, \u201citiraz\u0131n reddine karar verildi\u201d<\/em> gibi kal\u0131p ifadelerle geri \u00e7evrildi\u011fi g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Sulh Ceza Hakimliklerinin, birbirlerinin kararlar\u0131n\u0131 bozmama konusunda aralar\u0131nda bir t\u00fcr \u201canla\u015fma\u201d yapt\u0131klar\u0131n\u0131n, verilen kararlara bak\u0131larak s\u00f6ylenmesi m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.<\/strong><\/span><\/p>\n Tutuklu olarak yarg\u0131lamalar\u0131 yap\u0131lan 33 Ba\u015fvurucunun, yarg\u0131lama a\u015famas\u0131nda tahliye taleplerinin ve dilek\u00e7elerinde ileri s\u00fcrd\u00fckleri iddialar\u0131n ve de\u011ferlendirmelerin yarg\u0131lamay\u0131 yapan A\u011f\u0131r Ceza Mahkemesi heyetleri taraf\u0131ndan g\u00f6z\u00f6n\u00fcne al\u0131nmad\u0131\u011f\u0131 tespit edilmi\u015ftir. Yap\u0131lan itirazlar ve tahliye talepleri, benzer bir yakla\u015f\u0131m takip edilmek suretiyle, yasa maddesinin tekrar\u0131 ve dosyada yer alan bir k\u0131s\u0131m belgelerin\/bilgilerin say\u0131lmas\u0131 sonras\u0131nda reddedilmi\u015f, tahliye talep eden ba\u015fvurucular\u0131n hangi nedenle ka\u00e7acaklar\u0131, hangi delilleri karartacaklar\u0131, \u00fczerlerine at\u0131l\u0131 su\u00e7laman\u0131n somut delillerle desteklenip desteklenmedi\u011fi konular\u0131na girilmemi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n Yarg\u0131lama a\u015famas\u0131nda, tutukluluk devam\u0131 konusunda karar veren A\u011f\u0131r Ceza Mahkemesi kararlar\u0131na yap\u0131lan itirazlar\u0131n, itiraz\u0131 inceleyen A\u011f\u0131r Ceza Mahkemeleri taraf\u0131ndan birer c\u00fcmlelik kal\u0131p ifadelerle reddedildi\u011fi tespit edilmi\u015ftir.<\/strong><\/span><\/p>\n Tutuklama ve tutukluluk devam kararlar\u0131 ile bu kararlara kar\u015f\u0131 yap\u0131lan itirazlar\u0131 inceleyen yarg\u0131 birimleri kararlar\u0131n\u0131n tamam\u0131n\u0131n gerek\u00e7esiz olmas\u0131, birbiri ile ayn\u0131 mahiyet ta\u015f\u0131yor olmalar\u0131, ba\u015fvurucular\u0131n itiraz dilek\u00e7elerinde belirttikleri hususlara de\u011finip irdelememeleri hususlar\u0131 g\u00f6z\u00f6n\u00fcne al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda incelenen t\u00fcm ba\u015fvuru dosyalar\u0131nda tutuklamalara kar\u015f\u0131 etkin bir i\u00e7 hukuk yolu \u00f6ng\u00f6r\u00fclmedi\u011fi sonucuna var\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/span><\/p>\n
\nHukuka ayk\u0131r\u0131 olduklar\u0131 tespit edilen kararlar\u0131n 2016 y\u0131l\u0131nda 116 oldu\u011fu, ancak bu say\u0131n\u0131n 2017 y\u0131l\u0131nda iki kat\u0131ndan fazla artarak 344 say\u0131s\u0131na ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fclmektedir. 2018 y\u0131l\u0131nda karar say\u0131lar\u0131 azalmakla birlikte, 2016 y\u0131l\u0131 ve di\u011fer y\u0131llara g\u00f6re fazla oldu\u011fu anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r. \u0130hlal tespit edilen karar say\u0131lar\u0131n\u0131n takip eden di\u011fer y\u0131llarda d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc g\u00f6zlemlenmektedir.<\/strong><\/span><\/p>\n\n