Denizli cezaevi ba\u015fta olmak \u00fczere bir\u00e7ok cezaevinde, idare ve g\u00f6zlem kurullar\u0131n\u0131n, siyasi mahpuslarla ilgili denetimli serbestlik ve a\u00e7\u0131\u011fa ayr\u0131lma ile ilgili soyk\u0131r\u0131m seviyesine ula\u015fan ayr\u0131mc\u0131 tutumuna dair sosyal medyada payla\u015f\u0131mlar yap\u0131ld\u0131. Payla\u015f\u0131mlara yap\u0131lan yorumlar\u0131 okuduk\u00e7a deh\u015fete d\u00fc\u015fmemek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fil. Keyfilik, hukuksuzluk inan\u0131lmaz bir seviyeye ula\u015fm\u0131\u015f durumda. \u00dcstelik bir tek Denizli cezaevinde de de\u011fil. Denizli, Manisa, U\u015fak gibi bir\u00e7ok cezaevinde, idare ve g\u00f6zlem kurullar\u0131nda mahkeme yarg\u0131lamas\u0131 gibi yarg\u0131lamalar yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131, insanlar\u0131n azarland\u0131\u011f\u0131, itiraf\u00e7\u0131l\u0131\u011fa zorland\u0131\u011f\u0131 bilgileri payla\u015f\u0131l\u0131yor.<\/p>\n
Siyasi mahpuslarla ilgili durum bu iken, peki ya adli mahkumlar?<\/p>\n
Hepimizin bildi\u011fi \u00fczere korona tehdidi ortadan kalkm\u0131\u015f durumda. Stadyumlar, e\u011flence merkezleri a\u00e7\u0131k, oteller m\u00fc\u015fterilerle dolmaya ba\u015flad\u0131. T\u00fcm bu rahatlamaya ra\u011fmen a\u00e7\u0131k cezaevlerindeki korona izinleri sonlanmad\u0131. 1 Haziran\u2019dan itibaren tekrar uzat\u0131ld\u0131. H\u0131rs\u0131zlar, doland\u0131r\u0131c\u0131lar ve daha bir\u00e7ok su\u00e7lu cezalar\u0131n\u0131n infaz\u0131n\u0131 evlerinde, toplumun i\u00e7inde \u00e7ekecekler!<\/p>\n
Su\u00e7 ma\u011fdurlar\u0131n\u0131n g\u00f6zlerine baka baka bu insanlar\u0131 olmayan korona salg\u0131n\u0131n\u0131 gerek\u00e7e g\u00f6stererek bir s\u00fcreli\u011fine daha izinli sayd\u0131lar. Ba\u015fka bir ifade ile yeniden affedildiler. \u00a0\u00dcstelik bilindi\u011fi \u00fczere korona izinleri Denetimli Serbestlik M\u00fcd\u00fcrl\u00fcklerini de kaps\u0131yor. Yani bu su\u00e7lular \u00e7\u0131kt\u0131ktan sonra herhangi bir e\u011fitim veya iyile\u015ftirme uygulamas\u0131na da tabi tutulmayacaklar.<\/p>\n
Yani konu siyasi mahpus \u00f6zellikle Hizmet Hareketi ile irtibatl\u0131 insanlar olunca ba\u015fka adli mahpuslar veya di\u011fer siyasi gruplar olunca ba\u015fka. Bunun ad\u0131 ayr\u0131mc\u0131l\u0131kt\u0131r. Ayr\u0131mc\u0131l\u0131k basit bir su\u00e7u insanl\u0131\u011fa kar\u015f\u0131 su\u00e7 ve hatta soyk\u0131r\u0131ma d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcr. Bilindi\u011fi \u00fczere bu su\u00e7larda zamana\u015f\u0131m\u0131 da bulunmamaktad\u0131r.<\/p>\n
\u0130nfaz Kanununda 2020 y\u0131l\u0131nda yap\u0131lan de\u011fi\u015fiklikle i\u00e7inde ter\u00f6r su\u00e7lar\u0131n\u0131n da bulundu\u011fu baz\u0131 su\u00e7 gruplar\u0131 i\u00e7in idare ve g\u00f6zlem kurullar\u0131na 3 yeni \u00fcye dahil edildi. Bunlar bir savc\u0131 ile Aile, \u00c7al\u0131\u015fma ve Sosyal G\u00fcvenlik Bakanl\u0131\u011f\u0131 ile Sa\u011fl\u0131k Bakanl\u0131klar\u0131ndan birer \u00fcye. Bu de\u011fi\u015fiklikle, \u0131slah olmad\u0131\u011f\u0131 anla\u015f\u0131lan insanlar\u0131n topluma yeniden kar\u0131\u015fmas\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mek oldu\u011fu duyuruldu. As\u0131l ama\u00e7 Adalet Bakanl\u0131\u011f\u0131n\u0131n toplumsal tepkilere kar\u015f\u0131 kendisini rahatlatma manevras\u0131yd\u0131. Bu uygulama ile hapisten yeni \u00e7\u0131kan birilerinin kad\u0131n cinayetlerinde fail olmas\u0131 nedeniyle Adalet Bakanl\u0131\u011f\u0131\u2019n\u0131n di\u011fer bakanl\u0131klardan gelen tepkilere kar\u015f\u0131 onlar\u0131 da su\u00e7lamalara ortak etti. Yani ama\u00e7 ahlaki veya hukuki de\u011fil siyasi. Olmayan pandemi gerek\u00e7e g\u00f6sterilerek verilen yeni izinler amac\u0131n \u0131slah veya iyile\u015ftirmenin niteli\u011finin art\u0131r\u0131lmas\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bize net bir \u015fekilde g\u00f6steriyor.<\/p>\n
Bu de\u011fi\u015fikliklerin bir di\u011fer y\u00f6n\u00fc de siyasi mahpuslarla ilgili kontrol mekanizmalar\u0131n\u0131n daha da sertle\u015ftirilmesidir. \u0130nfaz Kanununda ve alt mevzuatta yer alan, cezaevlerinin y\u0131llard\u0131r oturttu\u011fu \u0131slah ilkelerinin Hizmet Hareketi ile irtibatl\u0131 insanlara uygulanmas\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcne ge\u00e7ilmesidir.<\/p>\n
D\u00fcnyan\u0131n geri kalan\u0131nda oldu\u011fu gibi T\u00fcrkiye\u2019de de temel \u201ciyi halli olma\u201d kriteri, \u201ck\u00f6t\u00fc olmama\u201dd\u0131r. Aksini cezaevi idaresinin, idare ve g\u00f6zlem kurulunun ispat etmesi, gerek\u00e7elendirmesi gerekir. Zaten kitleler halinde \u00f6nce a\u00e7\u0131\u011fa, ard\u0131ndan denetimli serbestli\u011fe ayr\u0131lan, bir daha da cezaevine sokulmayan insanlar\u0131n say\u0131s\u0131 dikkate al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda bu uygulaman\u0131n (varsay\u0131m\u0131n) meri oldu\u011fu ortadad\u0131r.<\/p>\n
Ceza ve G\u00fcvenlik Tedbirlerinin \u0130nfaz\u0131 Hakk\u0131nda kanunun 89. Maddesinde h\u00fck\u00fcml\u00fclerin de\u011ferlendirilmesi ve iyi halin tespitine dair ilkeler belirlenmi\u015ftir. Maddenin ikinci f\u0131kras\u0131nda kriterler tek tek say\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bunlar, infaz\u0131n t\u00fcm a\u015famalar\u0131nda h\u00fck\u00fcml\u00fclerin kat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 iyile\u015ftirme ve e\u011fitim-\u00f6\u011fretim programlar\u0131 ile spor ve sosyal faaliyetler, k\u00fclt\u00fcr ve sanat programlar\u0131, ald\u0131\u011f\u0131 sertifikalar, kitap okuma al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131, di\u011fer h\u00fck\u00fcml\u00fc ve tutuklular ile ceza infaz kurumu g\u00f6revlileri ve d\u0131\u015far\u0131yla olan ili\u015fkileri, i\u015fledi\u011fi su\u00e7tan dolay\u0131 duydu\u011fu pi\u015fmanl\u0131\u011f\u0131, ceza infaz kurumu kurallar\u0131 ile kurum b\u00fcnyesindeki \u00e7al\u0131\u015fma kurallar\u0131na uyumu ve ald\u0131\u011f\u0131 disiplin cezalar\u0131 dikkate al\u0131n\u0131r.<\/p>\n
\u0130dare ve g\u00f6zlem kurullar\u0131 bu kriterlere uymak zorundad\u0131r. Mahk\u00fbmu de\u011ferlendirirken veya bir m\u00fclakat yap\u0131yorsa bu kriterler d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir hususa giremez. Mahk\u00fbmun aleyhine olacak \u015fekilde hi\u00e7bir h\u00fckm\u00fc geni\u015f yorumlayamaz. Ba\u015fka kanunlar\u0131n h\u00fck\u00fcmlerini k\u0131yas yoluyla aleyhe olacak \u015fekilde infaz hukukuna sokamaz. \u00a0Buna ra\u011fmen kriterler aras\u0131nda yer alan \u201ci\u015fledi\u011fi su\u00e7tan dolay\u0131 duydu\u011fu pi\u015fmanl\u0131k\u201d ifadesi, idare ve g\u00f6zlem kurullar\u0131 taraf\u0131ndan keyfi bir \u015fekilde aleyhe i\u015fletildi\u011fine dair bir\u00e7ok payla\u015f\u0131m yap\u0131ld\u0131. \u201cPi\u015fmanl\u0131k\u201d kelimesi TCK\u2019da yer alan \u201cetkin pi\u015fmanl\u0131k\u201d gibi ele al\u0131nd\u0131\u011f\u0131, insanlar anlams\u0131z bir \u015fekilde \u201citiraf\u00e7\u0131l\u0131\u011fa\u201d zorland\u0131\u011f\u0131na dair bilgileri okuduk. Bu durum hukukla izah edilemez. Bunlar yasan\u0131n d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kmad\u0131r, g\u00f6revi k\u00f6t\u00fcye kullanmad\u0131r. Ayr\u0131mc\u0131l\u0131kt\u0131r. Bunu yapanlar\u0131n \u0130nfaz Hukuku ve Penoloji biliminin verilerinden hi\u00e7bir \u015fekilde haberi olmad\u0131\u011f\u0131 ortadad\u0131r.<\/p>\n
Peki yap\u0131lmas\u0131 gereken nedir?<\/p>\n
\u00d6ncelikle h\u00fck\u00fcml\u00fcler idare ve g\u00f6zlem kurullar\u0131na denetimli serbestlik ve a\u00e7\u0131\u011fa ayr\u0131lma kriterlerini ta\u015f\u0131d\u0131klar\u0131na dair bir dilek\u00e7e vermelidirler. Bu dilek\u00e7elerinde yasada say\u0131lan ve yukar\u0131da bahsetti\u011fimiz \u00f6l\u00e7\u00fctleri kar\u015f\u0131lad\u0131klar\u0131na dair tek tek ve ayr\u0131nt\u0131l\u0131 bilgilendirme yapmal\u0131d\u0131rlar. Cezaevine girdi\u011fi g\u00fcnden bu yana ka\u00e7 kitap okudu\u011fu (k\u00fct\u00fcphaneden istenebilir), uzaktan e\u011fitimle \u00fcniversite vs. okuduysa buna dair bilgileri, kapal\u0131 ve a\u00e7\u0131k spor salonuna \u00e7\u0131kmas\u0131na izin verildiyse bunlar\u0131 yapt\u0131\u011f\u0131, ailesinin durumu, kendisine olan ihtiya\u00e7lar\u0131, cezaevi idaresi kendisine bir g\u00f6rev verdiyse buna lay\u0131k\u0131 ile yerine getirdi\u011fi, ko\u011fu\u015f arkada\u015flar\u0131 ve cezaevi idaresi ile hi\u00e7bir sorun ya\u015famad\u0131\u011f\u0131, disiplin cezas\u0131 almad\u0131\u011f\u0131, disiplin cezas\u0131 ald\u0131ysa etkisinin kalkt\u0131\u011f\u0131 gibi bilgileri tek tek saymal\u0131d\u0131r. M\u00fclakat yap\u0131l\u0131rsa ve m\u00fclakat s\u0131ras\u0131nda da e\u011fer su\u00e7tan pi\u015fman olup olmad\u0131\u011f\u0131 sorulursa uygun bir \u00fcslupla \u201cpi\u015fman\u0131m\u201d denilebilir. Ama konu itiraf\u00e7\u0131l\u0131\u011fa vs. d\u00f6nerse mahkemede s\u00f6yledikleri aynen tekrarlanabilir.<\/p>\n
\u0130dare ve g\u00f6zlem kurulunun talebi reddetmesi halinde de infaz hakimli\u011fine yaz\u0131lan dilek\u00e7ede yukar\u0131da say\u0131lan hususlara tek tek ve ayr\u0131nt\u0131l\u0131 yer verilmelidir. Daha sonra da s\u00fcre\u00e7 mutlaka takip edilmelidir. A\u011f\u0131r Ceza Mahkemesi, AYM, A\u0130HM m\u00fcracaatlar\u0131 yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Cezaevinde s\u00fcre var. Bir dilek\u00e7e yazmak, form doldurmak zor ve zahmetli bir u\u011fra\u015f de\u011fildir. \u00dcstelik\u00a0 ka\u011f\u0131t ve fotokopi d\u0131\u015f\u0131nda mahpusa bir maaliyeti de yoktur. Ancak kazan\u0131lacak bir dava di\u011fer binlercesi i\u00e7in hak kazan\u0131m\u0131 olacakt\u0131r. Bu y\u00fczden tahliye olduktan sonraya da denk gelse AYM ve A\u0130HM yollar\u0131na m\u00fcracaatlar yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Tazminat talep edilmesi ve kazan\u0131lmas\u0131 halinde u\u011fran\u0131lan zararlar\u0131n bir k\u0131sm\u0131 da olsa kar\u015f\u0131lanm\u0131\u015f olacakt\u0131r.<\/p>\n
Mahpus yak\u0131nlar\u0131 da sosyal medyadan konunun takip\u00e7isi olmal\u0131d\u0131r. CTE\u2019ye, Adalet Bakanl\u0131\u011f\u0131na, Kamu Denet\u00e7ili\u011fi Kurumuna ba\u015fvurular yap\u0131lmal\u0131d\u0131r. Siyasi partiler, barolar ve di\u011fer sivil toplum kurulu\u015flar\u0131 durumdan haberdar edilmelidir.<\/p>\n
Mahpus yak\u0131nlar\u0131na d\u00fc\u015fen ikinci bir g\u00f6rev ise hapisteki yak\u0131nlar\u0131n\u0131 \u00e7ok zorlamamad\u0131r. Onlara idare g\u00f6zlem kurulunda \u015f\u00f6yle konu\u015f, b\u00f6yle konu\u015f, mutlaka \u00e7\u0131kmal\u0131s\u0131n gibi bask\u0131lar yap\u0131lmamad\u0131r. \u0130nsanlar iki arada bir derede b\u0131rak\u0131lmamal\u0131d\u0131r. D\u0131\u015f d\u00fcnya zor bunda teredd\u00fct yok. Ama cezaevi \u015fartlar\u0131 da kolay de\u011fil. \u0130nsanlar\u0131n ziyaretlerde \u201ciyiyim\u201d demesi iyi olduklar\u0131 anlam\u0131na gelmez. 30 ay cezaevinde kalm\u0131\u015f biri olarak bunu rahatl\u0131kla s\u00f6yleyebilirim.<\/p>\n
Devletler insanlara hak vermez, insanlar hakk\u0131n\u0131 m\u00fccadele ederek kazan\u0131r. Anayasalarda, uluslararas\u0131 s\u00f6zle\u015fmelerde koruma alt\u0131na al\u0131nan her bir hakk\u0131n arkas\u0131nda birilerinin y\u0131llar s\u00fcren m\u00fccadeleleri, ac\u0131 ve g\u00f6zya\u015flar\u0131 vard\u0131r.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Denizli cezaevi ba\u015fta olmak \u00fczere bir\u00e7ok cezaevinde, idare ve g\u00f6zlem kurullar\u0131n\u0131n, siyasi mahpuslarla ilgili denetimli serbestlik ve a\u00e7\u0131\u011fa ayr\u0131lma ile ilgili soyk\u0131r\u0131m seviyesine ula\u015fan ayr\u0131mc\u0131 tutumuna dair sosyal medyada payla\u015f\u0131mlar yap\u0131ld\u0131. Payla\u015f\u0131mlara yap\u0131lan yorumlar\u0131 okuduk\u00e7a deh\u015fete d\u00fc\u015fmemek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fil. Keyfilik, hukuksuzluk inan\u0131lmaz bir seviyeye ula\u015fm\u0131\u015f durumda. \u00dcstelik bir tek Denizli cezaevinde de de\u011fil. Denizli, Manisa, […]<\/p>\n","protected":false},"author":7,"featured_media":8244,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[126,81],"tags":[261,259,260,262,96],"yoast_head":"\n