{"id":8029,"date":"2022-05-27T13:59:21","date_gmt":"2022-05-27T13:59:21","guid":{"rendered":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/?p=8029"},"modified":"2022-06-07T14:02:26","modified_gmt":"2022-06-07T14:02:26","slug":"celismeli-yargilama-ve-silahlarin-esitligi-ilkelerine-aykiri-bir-delil-bylock","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/hukukpenceresi.com\/celismeli-yargilama-ve-silahlarin-esitligi-ilkelerine-aykiri-bir-delil-bylock\/","title":{"rendered":"\u00c7EL\u0130\u015eMEL\u0130 YARGILAMA VE S\u0130LAHLARIN E\u015e\u0130TL\u0130\u011e\u0130 \u0130LKELER\u0130NE AYKIRI B\u0130R DEL\u0130L; BYLOCK"},"content":{"rendered":"

\u00c7EL\u0130MEL\u0130 YARGILAMA VE S\u0130LAHLARIN E\u015e\u0130TL\u0130\u011e\u0130 \u0130LKELER\u0130NE AYKIRI B\u0130R DEL\u0130L; BYLOCK<\/strong><\/h2>\n

Ceza muhakemesi sisteminde her i\u015flemin hukuka uygun olarak ger\u00e7ekle\u015ftirilmesi gerekir. Ba\u015fka bir ifadeyle, CMK\u00a0\u201c\u015fapkadan tav\u015fan \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131\u201d<\/em>\u00a0suretiyle elden edilen delilleri hukuka ayk\u0131r\u0131 kabul eder ve soru\u015fturma ve kovu\u015fturmada kullan\u0131lmas\u0131na m\u00fcsaade etmez. Zira CMK\u2019da delil serbestisi ilkesi ge\u00e7erli olsa da, bu serbesti s\u0131n\u0131rs\u0131z de\u011fildir ve bilgi ve belgelerin delil olarak kabul\u00fc i\u00e7in baz\u0131 \u00f6zellikleri ta\u015f\u0131mas\u0131 gerekir. Buna g\u00f6re delil ger\u00e7ek\u00e7i, somut olay\u0131 temsil edici ve hukuk uygun elde edilip mahkemenin takdirine sunulabilir nitelikte olmal\u0131d\u0131r (CMK m.217).<\/p>\n

Ayn\u0131 \u015fekilde,\u00a0\u201cdelillerin m\u00fc\u015fterekli\u011fi ilkesi\u201d<\/em>\u00a0gere\u011fince delil i\u00e7eri\u011fini sadece yarg\u0131 mercileri de\u011fil, taraflar da bilmeli ve sunulan deliller muhakemenin taraflar\u0131nca tart\u0131\u015f\u0131lmal\u0131 ve h\u00e2kim de tart\u0131\u015f\u0131lan bu delillere g\u00f6re h\u00fck\u00fcm tesis etmelidir. Zira h\u00e2kimin \u015fahsi bilgisine dayanarak karar vermesi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir.<\/p>\n

A\u0130HS\u2019in 6. maddesi gere\u011fince bir merciin mahkeme olarak kabul\u00fcnde en \u00f6nemli unsurlardan birisi, bu merciin\u00a0\u201c\u00e7eli\u015fmeli yarg\u0131lama\u201d<\/em>\u00a0ve\u00a0\u201csilahlar\u0131n e\u015fitli\u011fi\u201d<\/em>\u00a0ilkelerine uygun yarg\u0131lama yapmas\u0131d\u0131r.[1]<\/sup><\/strong>\u00a0Bu ilkeler temel yarg\u0131sal g\u00fcvencelerden olup, mahkemeler taraf\u0131ndan talebe bak\u0131lmaks\u0131z\u0131n ve yarg\u0131laman\u0131n tamam\u0131nda uygulanmas\u0131 gereken hususlard\u0131r.[2]<\/sup><\/strong><\/p>\n

A\u0130HM\u2019e g\u00f6re \u201c\u00e7eli\u015fmeli yarg\u0131lama ilkesi\u201d<\/em>; dosyaya giren veya yarg\u0131lamada kullan\u0131lan her t\u00fcrl\u00fc belge, bilgi ve delilin taraflara tebli\u011fini, bir \u00f6rne\u011finin verilmesini ve ilgililere yeterli s\u00fcre ve imk\u00e2n verilerek etkili \u015fekilde savunma haz\u0131rlayabilmelerini gerektirir.[3]<\/sup><\/p>\n

\u201cSilahlar\u0131n e\u015fitli\u011fi ilkesi\u201d<\/em>\u00a0de, davan\u0131n taraflar\u0131n\u0131n usule ili\u015fkin haklar bak\u0131m\u0131ndan ayn\u0131 imk\u00e2nlara sahip olmalar\u0131n\u0131 ve birinin di\u011ferine nazaran zay\u0131f ya da g\u00fc\u00e7l\u00fc duruma d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclmeden taleplerini dile getirebilmelerini ifade eder.[4]<\/sup><\/strong><\/p>\n

AYM\u2019de yapt\u0131\u011f\u0131 incelemelerde, delillere ili\u015fkin hukuka ayk\u0131r\u0131l\u0131k iddialar\u0131yla ilgili olarak ba\u015fvuruculara delillerin ger\u00e7ekli\u011fine itiraz etme ve kullan\u0131mlar\u0131na kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kma f\u0131rsat\u0131 verilip verilmedi\u011fine, bu konuda silahlar\u0131n e\u015fitli\u011fi ve \u00e7eli\u015fmeli yarg\u0131lama ilkelerinin g\u00f6zetilip g\u00f6zetilmedi\u011fine, savunman\u0131n menfaatlerinin korunmas\u0131 i\u00e7in onlara yeterli g\u00fcvenceler tan\u0131n\u0131p tan\u0131nmad\u0131\u011f\u0131na bakmaktad\u0131r.[5]<\/sup><\/strong><\/p>\n

Bylock Bilgilerinin Bulundu\u011fu Dijital Materyal Kimseye Verilmemi\u015ftir<\/strong><\/p>\n

Bylock\u2019la ilgili yarg\u0131lamalarda ise delillerin m\u00fc\u015fterekli\u011fi, \u00e7eli\u015fmeli yarg\u0131lama ve silahlar\u0131n e\u015fitli\u011fi ilkelerine riayet edilmedi\u011fi g\u00f6r\u00fclmektedir. \u015e\u00f6yle ki; 16. Ceza Dairesi ve Ceza Genel Kurulu kararlar\u0131nda iddia ve kabul edildi\u011fi \u00fczere, Bylock bilgilerinin bulundu\u011fu dijital materyal \u00fczerinde CMK\u2019n\u0131n 134. maddesine g\u00f6re inceleme yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Yine Yarg\u0131tay\u2019\u0131n yerle\u015fik uygulamas\u0131 gere\u011fince, incelenen dijital malzemenin bir \u00f6rne\u011finin talep olmaks\u0131z\u0131n \u015f\u00fcpheli ya da m\u00fcdafine verilmesi gerekir. Ancak, Bylock soru\u015fturmalar\u0131nda ana su\u00e7lay\u0131c\u0131 delil olan flash bellek ve hard disk talep edilmesine ra\u011fmen \u015f\u00fcpheli ve m\u00fcdafilerine ve hatta mahkemelere verilmemi\u015f, M\u0130T ve emniyetten gelen yaz\u0131lar mutlak do\u011fru kabul edilmi\u015f ve karara esas te\u015fkil eden delili inceleyip etkili savunma yapma imk\u00e2nlar\u0131 ilgililerin elinden al\u0131narak ve delillere eri\u015fim noktas\u0131nda savunma ile iddia makam\u0131 aras\u0131nda a\u00e7\u0131k bir e\u015fitsizlik olu\u015fturularak \u00e7eli\u015fmeli yarg\u0131lama ve silahlar\u0131n e\u015fitli\u011fi ilkelerine ayk\u0131r\u0131 davran\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Tespit ve De\u011ferlendirme Tutana\u011f\u0131n\u0131n Nas\u0131l D\u00fczenlendi\u011fi Belli De\u011fildir<\/strong><\/p>\n

Ayr\u0131ca, Bylock\u2019la ilgili bilgiler dosyalara\u00a0\u201cTespit ve De\u011ferlendirme Tutana\u011f\u0131\u201d\u00a0<\/em>(TDT) ad\u0131 verilen bir tutanakla girmekte ve bu tutana\u011f\u0131n i\u00e7inde; san\u0131\u011f\u0131n ID numaras\u0131, \u015fifresi, kimlerle g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcp, ka\u00e7 mesaj ve mail al\u0131p g\u00f6nderdi\u011fi, ka\u00e7 gruba d\u00e2hil oldu\u011fu ve g\u00f6r\u00fc\u015fme i\u00e7erikleri gibi bilgi ve iddialar bulunmaktad\u0131r. Buradaki s\u0131k\u0131nt\u0131l\u0131 husus, Bylock bilgilerini i\u00e7eren tutana\u011f\u0131n dosyaya eklenmesi de\u011fil, tutanak i\u00e7eri\u011finin ve delilin kendisinin dosyada bulunmamas\u0131d\u0131r. Zira bu tutanaklarda delilin elde edilmesinden \u00e7\u00f6z\u00fcmlenmesine, ba\u015fka bir deyi\u015fle rapor haline getirilmesine kadar ge\u00e7en a\u015famadan hi\u00e7 s\u00f6z edilmemektedir.<\/p>\n

Yine, hangi i\u015flemin kim taraf\u0131ndan yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 ve delilin \u00e7\u00f6z\u00fcmlenmesinin hangi ortamda ger\u00e7ekle\u015ftirildi\u011fi de belli de\u011fildir. Yani, dosyaya eklenen verinin kendisi de\u011fil, nas\u0131l elde edildi\u011fi, kim taraf\u0131ndan ve hangi y\u00f6ntemler kullan\u0131larak olu\u015fturuldu\u011fu belli olmayan bir tutanakt\u0131r. Bunun sonucu olarak; savunma makam\u0131n\u0131n tutana\u011f\u0131n kendisine ait olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve verilerin do\u011fru \u015fekilde \u00e7\u00f6z\u00fcmlenip \u00e7\u00f6z\u00fcmlenmedi\u011fini ara\u015ft\u0131rma imk\u00e2n\u0131 bulunmad\u0131\u011f\u0131 gibi tutanakta bir hata olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve varsa hatan\u0131n nereden kaynakland\u0131\u011f\u0131n\u0131 tespit imk\u00e2n\u0131 da bulunmamaktad\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc tutana\u011f\u0131n dayana\u011f\u0131n\u0131 olu\u015fturan Bylock verileri dosyada yoktur.<\/p>\n

Benzer \u015fekilde, dosyadaki delilin asl\u0131n\u0131 sadece savunma makam\u0131 de\u011fil, iddia ve yarg\u0131lama makamlar\u0131 da g\u00f6rememekte, \u00e7o\u011fu zaman varsay\u0131msal de\u011ferlendirmelere g\u00f6re tanzim edilen tutanakta ortaya \u00e7\u0131kan \u00e7eli\u015fkiler ileri s\u00fcr\u00fclmesine ra\u011fmen ara\u015ft\u0131r\u0131lmamakta ve belki de san\u0131\u011fa atfedilemeyecek hususlar san\u0131\u011fa ait gibi kabul edilmektedir. Bylock bilgilerinin dosyalara eklenmesinde kullan\u0131lan bu y\u00f6ntem hem savunma hakk\u0131n\u0131n k\u0131s\u0131tlanmas\u0131na neden olmakta, hem de CMK\u2019n\u0131n 217. maddesine ayk\u0131r\u0131l\u0131k te\u015fkil etmektedir.<\/p>\n

\u00d6zetle dosyaya yans\u0131yan tutanak bir elektronik delilin ceza yarg\u0131lamas\u0131nda kullan\u0131labilirli\u011fi i\u00e7in zaruri unsuru olan adli bili\u015fim s\u00fcrecine uygun olarak tanzim edilmemi\u015f, bu ba\u011flamda adli bili\u015fim s\u00fcrecinin elektronik delil toplama, inceleme, analiz ve raporlama a\u015famalar\u0131n\u0131n hi\u00e7biri yerine getirilmeksizin dosyaya eklenmi\u015ftir. Bu durum hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz s\u00f6z konusu tutana\u011f\u0131 hukuk \u00e2leminde yoklu\u011fa mahk\u00fbm etmektedir.<\/p>\n

AYM\u2019nin Harun Evren Karar\u0131 Ne Anlama Gelmektedir?<\/strong><\/p>\n

Bylock, elde edili\u015f y\u00f6ntemi itibariyle ba\u015fta CMK olmak \u00fczere bir \u00e7ok yasa ve uluslararas\u0131 s\u00f6zle\u015fmeye ayk\u0131r\u0131 olsa da, y\u0131llard\u0131r bu ger\u00e7ek AYM ve Yarg\u0131tay taraf\u0131ndan g\u00f6rmezden gelinmi\u015ftir. Daha \u00f6nceki i\u00e7tihatlar\u0131nda istihbari y\u00f6ntemlerle elde edilen delilin ceza soru\u015fturma ve kovu\u015fturmas\u0131nda kullan\u0131lamayaca\u011f\u0131n\u0131 belirten bu y\u00fcksek mahkemeler,[6]<\/strong>\u00a0konu Bylock olunca bu i\u00e7tihatlar\u0131n\u0131 unutmu\u015f ve sorgusuz-sualsiz Bylock\u2019u delil kabul etmi\u015flerdir.<\/p>\n

Ancak AYM, 13\/4\/2022 tarihinde verdi\u011fi Harun Evren karar\u0131nda;[7]<\/strong>\u00a0\u201c<\/em>Somut olayda ByLock kullan\u0131c\u0131s\u0131 olman\u0131n su\u00e7un s\u00fcbutu a\u00e7\u0131s\u0131ndan belirleyici nitelikte olmas\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda\u201d<\/em>\u00a0demek suretiyle, hukuka ayk\u0131r\u0131 Bylock verilerini silahl\u0131 \u00f6rg\u00fct \u00fcyeli\u011finin en belirleyici delili kabul etti\u011fini bir kez daha tekrarlam\u0131\u015f, fakat a\u015fa\u011f\u0131daki gerek\u00e7elerle ba\u015fvurucunun Anayasa\u2019n\u0131n 36. maddesinde d\u00fczenlenen adil yarg\u0131lanma hakk\u0131 kapsam\u0131ndaki silahlar\u0131n e\u015fitli\u011fi ve \u00e7eli\u015fmeli yarg\u0131lama ilkelerinin ihlal edildi\u011fine karar vermi\u015ftir;<\/p>\n

\u201cGerek\u00e7eli karar\u0131n incelenmesinden Mahkemece, ByLock sunucu IP\u2019lerine ba\u011fland\u0131\u011f\u0131 tespit edilen IP adresine ait olup ba\u015fvurucunun kulland\u0131\u011f\u0131 belirlenen ADSL numaras\u0131na ili\u015fkin CGNAT sorgu kay\u0131tlar\u0131 ve varsa GSM numaras\u0131n\u0131n HTS kay\u0131tlar\u0131 ile ilgili herhangi bir ara\u015ft\u0131rman\u0131n yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131na ili\u015fkin somut bir veriye ula\u015f\u0131lamam\u0131\u015ft\u0131r. Ba\u015fvurucu, duru\u015fman\u0131n 27\/9\/2017 tarihli sekizinci celsede ByLock Tespit ve De\u011ferlendirme Tutana\u011f\u0131\u2019nda yer alan ki\u015filerin tespitini ve dinlenilmesini istemesine ra\u011fmen bu y\u00f6ndeki talepler de herhangi bir gerek\u00e7eye yer verilmeden reddedilmi\u015ftir. Dahas\u0131 ba\u015fvurucuya ait oldu\u011fu iddia edilen\u00a0141200 ID\u2019sini ekleyenlerin soru\u015fturma beyanlar\u0131 ve dava a\u00e7\u0131lm\u0131\u015fsa ilgili kovu\u015fturma evrak\u0131 da getirtilmemi\u015ftir (P.36).<\/em><\/p>\n

Somut olayda ByLock kullan\u0131c\u0131s\u0131 olman\u0131n su\u00e7un s\u00fcbutu a\u00e7\u0131s\u0131ndan belirleyici nitelikte olmas\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda, ba\u015fvurucunun bu delilin aksi y\u00f6nde ileri s\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc hususlarla ilgili ara\u015ft\u0131rma yap\u0131lmam\u0131\u015f, delil toplatma talepleri reddedilmi\u015ftir. Halbuki ba\u015fvurucunun toplat\u0131lmas\u0131n\u0131 talep etti\u011fi deliller ancak mahkeme yard\u0131m\u0131yla elde edilebilecek niteliktedir. Dolay\u0131s\u0131yla ba\u015fvurucuya kendisinin elde etme olana\u011f\u0131 bulunmayan delillerin aksini ortaya koyma hususunda makul imk\u00e2nlar sunulmam\u0131\u015ft\u0131r. Sonu\u00e7 olarak ba\u015fvurucu, usule ili\u015fkin imk\u00e2nlar noktas\u0131nda iddia makam\u0131na nazaran dezavantajl\u0131 bir konuma d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015f; yarg\u0131lamada silahlar\u0131n e\u015fitli\u011fi ve \u00e7eli\u015fmeli yarg\u0131lama ilkeleri ihlal edilmi\u015ftir (P.37).<\/em><\/p>\n

AYM, hakk\u0131nda Bylock iddias\u0131 olan herkesin dile getirdi\u011fi hususlar\u0131 bug\u00fcne kadar g\u00f6rmezden gelip, bir k\u0131sm\u0131n\u0131 bu dosyada ihlal gerek\u00e7esi yapm\u0131\u015ft\u0131r. Bu dosyadaki karar\u0131n; Bylock tespitinin ADSL \u00fczerinden yap\u0131lmas\u0131, CGNAT kay\u0131tlar\u0131n\u0131n bulunmamas\u0131 ve Bylock ID\u2019si ile san\u0131\u011f\u0131n\u0131 ili\u015fkilendirilmemesi nedenleriyle verildi\u011fi \u015feklinde bir yorum do\u011fru de\u011fildir. Zira yaz\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131nda yer verilen Bylock\u2019la ilgili adil yarg\u0131lanma hakk\u0131na ayk\u0131r\u0131l\u0131klar dikkate al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda, Bylock dosyalar\u0131n\u0131n tamam\u0131nda ihlal karar\u0131 \u00e7\u0131kaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek yanl\u0131\u015f olmayacakt\u0131r.<\/p>\n

A\u0130HM\u2019de, B\u00fcy\u00fck Daire\u2019de karara ba\u011flanacak olan Yal\u00e7\u0131nkaya ba\u015fvurusunda tam da bu hususla ilgili a\u015fa\u011f\u0131daki zor sorular\u0131 H\u00fck\u00fcmete sormu\u015ftur;<\/p>\n

\u201cBa\u015fvuran\u0131n Bylock verilerinin bir \u00f6rne\u011fini alamad\u0131\u011f\u0131 iddias\u0131 g\u00f6zetildi\u011finde;<\/em><\/p>\n

(i)<\/em><\/strong>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Savc\u0131l\u0131k taraf\u0131ndan bu hususta ulusal mahkemelere verilen t\u00fcm dijital deliller veya sunulan g\u00f6r\u00fc\u015fler hakk\u0131nda bilgi sahibi olma ve yorumda bulunma,<\/em><\/p>\n

(ii)<\/em><\/strong>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Savc\u0131l\u0131\u011f\u0131n elindeki lehindeki ve aleyhindeki t\u00fcm maddi delilleri inceleme ve<\/em><\/p>\n

(iii)<\/em><\/strong>\u00a0\u00a0\u00a0 Silahlar\u0131n e\u015fitli\u011fi ve \u00e7eli\u015fmeli yarg\u0131lama ilkelerince gerekli k\u0131l\u0131nd\u0131\u011f\u0131 \u00fczere, aleyhinde kullan\u0131lan dijital delillerin orijinalli\u011fine ve g\u00fcvenilirli\u011fine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kma ve bunlar\u0131n kullan\u0131m\u0131na itiraz etme hususunda ba\u015fvurana ger\u00e7ek ve etkili bir f\u0131rsat tan\u0131nm\u0131\u015f m\u0131d\u0131r (\u00f6rne\u011fin bkz.\u00a0Rook\/Almanya, No. 1586\/15, \u00a7\u00a7 56-59, 25 Temmuz 2019)?<\/em><\/p>\n

Bu ba\u011flamda;<\/em><\/p>\n